Inleiding
Joost Mentink van opleidingsinstituut MSP Opleidingen is opleider en verzorgt al bijna 40 jaar opleidingen o.a. in de Sportmassage, Ontspanningsmassage en Voetreflexmassage. Omdat de opleider in zijn zoektocht naar goede massagelotions op een groot aantal producenten en producten stuitte, verdiepte hij zich in de materie. Voor Sportmassage zette hij zijn ervaringen daarbij op een rij om te kijken welke massageproducten geschikt zijn voor welk gebruik.
Voorzichtigheid is geboden
De huid – die tien procent van het totale lichaamsgewicht vormt – is een eerste verdedigingslinie tegen schadelijke invloeden in onze omgeving en zorgt voor bescherming tegen oververhitting, onderkoeling en uitdroging. Het orgaan bestaat uit drie delen: de opperhuid, de lederhuid en de onderhuidslaag. De opperhuid is het buitenste
laagje van de huid. De bovenste laag bestaat uit dode hoorncellen en is ondoordringbaar voor ziekteverwekkers. De lederhuid is een stevige constructie van bindweefsel en is qua inhoud veel afwisselender dan de opperhuid, die maar uit enkele soorten cellen bestaat. In de lederhuid vind je bloedvaten (voor de voedsel- en zuurstofvoorziening), lymfevaten (afvoer van afvalstoffen), en zenuwen (tastgevoel, pijngeleiding, temperatuurgevoel).
Afbeelding: De huid
In de lederhuid bevindt zich ook het belangrijke actieve verdedigingssysteem. De lederhuid zorgt ook, net als de opperhuid, voor elasticiteit en soepelheid. De onderhuidslaag bestaat voornamelijk uit vetweefsel en wordt gebruikt voor vetopslag.
Wat valt er over oliën te vertellen in relatie tot de huid?
‘In de behandeling en de massage van de huid onderscheiden we twee typen producten voor behandeling en voor verzorging: oliën en emulsies’, steekt Mentink van wal. ‘Er zijn veel verschillende oliën op de markt. Ze kunnen van natuurlijke oorsprong zijn, maar synthetische en minerale oliën worden ook veel gebruikt. Natuurlijke oliën zorgen voor een goede penetratie maar zijn ook duur en de geur kan sterk zijn. Bovendien kan natuurlijke olie allergieën oproepen. Ook synthetische varianten penetreren goed, maar ze zijn net als natuurlijke oliën kostbaar. ‘Minerale oliën zijn goedkoop. Echter de penetratie is moeizaam en ze sluiten de huid af. Hierdoor kan de huid zijn werking niet goed doen. Deze oliën worden gewonnen uit aardolie-achtige producten. Er zijn, net als bij de andere oliën, verschillen in zuiverheid en kwaliteit. Het is voor de masseur helaas vaak erg moeilijk om te beoordelen of de olie zuiver is en welke kwaliteit deze heeft. Voorzichtigheid is dus geboden.
Wat is een emulsie?
‘Emulsies zijn producten waarin wateroplosbare en olie-oplosbare grondstoffen verwerkt zijn. Je kan water in olie mengen (W/O emulsie) of olie in water (O/W emulsie). Als je water in olie mengt, is olie de uitwendige fase en vormt zij een film op de huid zoals bij bijvoorbeeld zonnecrèmes. Indien je olie met water mengt, heb je een product met water als uitwendige fase en dit geeft een goede hydratering.’
Afbeelding: Verschillende dragers voor massagelotions
‘Een speciale soort emulsie is de “liquid crystal”. Ik geef hier duidelijk de voorkeur aan als het gaat om de massagelotions. Het combineert als het ware “het beste van twee werelden”. De combinatie van eigenschappen geeft een onmiddellijke en langdurige hydratatie en bescherming van de huid, omdat de structuur vergelijkbaar is met de natuurlijke beschermende huidbarrière. Bovendien heeft een liquid crystal emulsie een uitstekend glijvermogen en voelt het niet vet aan. En het is ook nog eens veilig voor de handen van de masseur.’
Wanneer kies je als sport- of wellnessmasseur voor olie of voor een emulsie zoals liquid crystal?
‘De keuze van het massageproduct wordt bepaald door onder andere het type behandeling en het tijdstip en het type klant of sporter. Is het massage vóór of na een activiteit? Is het een langdurige of korte behandeling? Is het een meer therapeutische of een meer verzorgende massage.’
‘Stel jezelf de vraag: wil ik beschermen, verzorgen, hydrateren, de huid penetreren of een combinatie van genoemde opties maken?’
Afbeelding: Liquid Crystal structuur
‘Oliën kunnen de poriën van de huid afsluiten, voelen vaak vettig aan en laten vaak vlekken achter op kledij en textiel. Zij kunnen ook een substantie nalaten op de huid en zelfs huidproblemen veroorzaken. Wanneer de actieve stoffen zijn opgelost in een olie kan je het beste vόόr de behandeling een beetje van deze compositie op de huid aanbrengen en inmasseren en vervolgens verder gaan met een neutraal massage product.’
‘Er bestaan meer olierijke versies van de liquid crystal emulsie en minder olierijke versies van deze emulsie .
Voor langdurige behandelingen, sportmassages of bij een`behaarde huid kun je beter een meer olierijke variant gebruiken. Voor kortere massages kun je opteren voor een iets minder olierijke variant. De voorkeur gaat steeds uit naar een liquid crystal structuur omdat deze de natuurlijke huidstructuur aanvult en versterkt.’
Hoe kun je etherische oliën gebruiken?
‘Veel etherische oliën - ook de zuivere varianten - kunnen allergische reacties oproepen, mede door het fabricageproces. Een goede kennis van etherische oliën is absoluut een must om nevenwerkingen te voorkomen. Dat geldt niet alleen voor de keuze van de olie, maar ook voor de manier waarop de olie gemengd wordt.
Afbeelding: Etherische olie
Etherische oliën kunnen zowel in emulsies als in olie worden verdund. Belangrijk is steeds dat de therapeut rekening houdt met de kwaliteit van de etherische olie, de vervaldatum (een cosmetisch product heeft een officiële houdbaarheidsdatum van 3 jaar) en de juiste
verhoudingen respecteert. Op het internet zijn vele sites die iets vertellen over het gebruik van etherische olie.
En hoe kijk je als consument of masseur kritisch naar massageproducten gezien de vele aanbieders?
‘Verdiep je in een producent’, is het advies van Mentink. ‘Wij doen zaken met producent NAQI®. Zij zijn zeer toegankelijk en geven inzage in het fabricageproces. Ook nemen zij vrijwillig deel aan allerlei wetenschappelijke studies en dermatologische testen’.
Afbeelding: NAQI massegelotions
‘Als je bijvoorbeeld kijkt wat een verschillen er alleen al zijn wat betreft producten met arnica als werkzame stof! De kwaliteit kan enorm verschillen. Gelukkig is de Europese cosmeticawetgeving een van de strengste ter wereld en wordt de consument hiermee gedeeltelijk beschermd. Deze regels verplichten de fabrikanten om de grondstoffen van de formule in INCI (International Nomenclature of Cosmetic Ingrediënts) benaming te vermelden op de verpakking. De grondstoffen zijn dan vermeld van hoog naar laag (grondstof met het hoogste percentage eerst).’
‘Een tweede bescherming voor de consument is de verplichte vermelding van het een lotnummer op de verpakking. Dit is normaal samengesteld uit jaar, week en datum van productie. Zo betekent 6241 een productie in 2016 in de vierentwintigste week, eerste werkdag. In producten die op de huid blijven, moeten allergenen vermeld worden wanneer ze voorkomen in een concentratie hoger dan 0,001%. Is één van deze gegevens niet aanwezig op de verpakking, dan is het sterk af te raden een dergelijk product aan te schaffen.’
‘De consument is extra beschermd omdat de fabrikant verplicht is om in een centrale Europese databank de producten te notificeren en een PIF (product information file) op te stellen, getekend door een safety assessor, zodat alle bevoegde overheidsinstanties in Europa indien gewenst een controle kunnen uitvoeren.’
Mentink geeft tot besluit nogmaals aan dat het niet gemakkelijk is voor masseurs om het kaf van het koren te scheiden. Maar één ding is zeker; een goed massageproduct heeft zijn prijs!
Relevante links
www.masseursnetwerk.nl
www.mspopleidingen.nl
Bron: Sportmassage juli 2016
auteur: Mariette Zeedijk