Inleiding

Preventief tapen de het werk van de sport(zorg)masseur gaan hand-in-hand. In dit artikel wordt besproken wat de verschillende soorten tapings betekenen en hoe de sport(zorg)masseur deze kan toepassen. Let wel: een gedegen opleiding over tapingtechnieken is wel noodzakelijk.

Verschillende tape technieken

Witte sporttape
In de 60-er jaren werd er voor het eerst niet-elastisch wit katoenen tape gebruikt om kwetsbare gewrichten van  sporters te ondersteunen. Deze techniek staat en valt met de kennis van de anatomie van de voet. Doel is het ondersteunen van kapsel, banden en spieren/pezen. Het beperken van een pijnlijk of te soepel (geworden) gewricht of structuur is het doel van sporttapings. Let wel: men moet wel weten wat men doet: Wordt een sporttaping verkeerd aangelegd, dan kan deze soms leiden tot toename van klachten.

Kinesiotape
Een geheel andere methode van tapen werd gepresenteerd door dr. Kenzo Kase uit Japan in 1973. Hij ontwikkelde en onderbouwde zijn eigen methode: Kinesio®taping. Met behulp van een tweezijdige elastische tape kunnen niet alleen gewrichten en peesplaat (plantaire fascie), maar ook spieren worden ondersteund. In 1988 tijdens de Olympische Spelen in Seoel liepen er ineens atleten met gekleurde stroken tape op hun voeten, benen, schouders en rug. Dankzij het werk van dr. Kenzo Kase is deze techniek inmiddels volledig geaccepteerd in de sportwereld.

Dynamic tape
De Australische bewegingswetenschapper Ryan Kendrick heeft in 2009 wederom een nieuwe wijze van tapen, de Dynamic® tape, geïntroduceerd. Dynamic tape ook een elastische tape, is naar 4 zijden rekbaar en heeft andere eigenschappen dan Kinesiotape.

In onderstaande tabel staan de eigenschappen van deze tapevormen benoemd:

Foto 1.
Van links naar rechts: Wit sporttape, blauw Kinesiotape en Dynamic tape (Tattoo print).
Elke tape is in verschillende maten (smal en breed) verkrijgbaar.
Bron: MSP Opleidingen

Elke tapetechniek heeft een eigen doel:

  • Sporttape staat beperkte beweging toe, geeft druk waardoor evt. zwelling tegengegaan wordt en voorkomt verergering van een blessure en vermindering van het spiervolume (= atrofie). Tevens kan de sporter sportactiviteiten sneller weer gaan hervatten;
  • Kinesio®tape geeft juist geen bewegingsbeperking, maar prikkelt de sensoren in de huid. Door de structuur van de tape, ook wel ‘krimpwerking’ genoemd, wordt de huid ‘opgetild’. De tape wordt onder lichte rek op de huid aangebracht. Daardoor worden huid, spieren, gewrichten, spieromhulsels (fascie) en de circulatie positief beïnvloed. Gevolg:  bewegingen in een gewricht worden beter gestuurd en gewrichten worden actief gestabiliseerd. Er zijn er geen beperkingen in de bewegingsuitslagen;
  • Dynamic®tape controleert de mechanische werking, waardoor de belasting van het aangedane gewricht of de pijnlijke spier wordt verminderd. Er is een positieve invloed op en het diepe gevoel ( = propriocepsis). Deze neurofysiologische werking maakt dat bewegen beter zal verlopen.

Het doel van alle drie de tapetechnieken is verbeteren en/of beschermen van de functie van een gewricht of spier(en). Het kiezen van welke tapemethode, wanneer en met welke adviezen aan de sporter vraagt om kennis van deze technieken en inzicht in sportblessures.

Tapen en preventie in de sport

Bovenstaande verschillen maken al duidelijk, dat men niet ‘zomaar’ kan gaan tapen. Bij een acute blessure zal de Medisch Pedicure Sport niet de hoofdbehandelaar zijn. Dat is ook niet wenselijk: een goede diagnose en een gedegen behandelplan is het werk van (para)medici. De rol van de sport(zorg)masseur is gericht op preventie in de sport. Het doel van preventie is zorgen dat mensen gezond blijven door hun gezondheid te bevorderen en te beschermen:

  • Primaire preventie = er is geen sportblessure, maar men wil voorkomen dat er een sportblessure ontstaat
  • Secundaire preventie = voorkomen dat een sportblessure verergert
  • Tertiaire preventie = voorkomen van herhaling van een blessure

Bijvoorbeeld: iemand gaat een lange wandeltocht maken en is bang dat er blaren gaan ontstaan. Het intapen van de voeten ter voorkoming van blaren is primaire preventie. Als deze persoon al eerder blaren heeft gehad en die zijn nog niet helemaal genezen, dan spreken we van secundaire preventie. Zijn er eerder blaren geweest en wil de wandelaar niet dat deze opnieuw terugkomen, dan is dat tertiaire preventie.

Foto 2.
Allergische reactie op tape.
Bron: MSP Opleidingen

De sport(zorg)masseur zal kennis van en inzicht in deze drie vormen van preventie moeten hebben, alvorens een juiste beslissing te kunnen nemen over al of niet tapen en met welke soort taping aan de slag te gaan.

Casus bespreking

Teun, 26 jaar, geniet van een lekkere strandvakantie in Griekenland.
Hij  heeft daar meegedaan aan een potje beachvolleybal. Daarbij is hij ‘blijven steken’ met zijn linker grote teen in het zand. Hij heeft daarbij al het ware het grote teengewricht (MTP1-gewricht) overstrekt (= hyperflexiebeweging). Dat was pijnlijk, er was zwelling en na een paar dagen ontstond een blauwe plek rondom het aangedane gewricht. Hij heeft een paar dagen moeilijk kunnen lopen. Voor de zekerheid is hij naar een ziekenhuis gegaan, maar op de röntgenfoto was gelukkig geen breuk te zien. Verder was er niets aan te doen zei men in het ziekenhuis.

Nu is het 4 weken later. Hij loopt weer normaal, maar als hij gaat voetballen, dan begint het aangedane gewricht toch weer pijnlijk te worden. U bent sinds kort betrokken bij zijn voetbalclub en vraagt u om advies. Uit uw onderzoek blijkt, dat alleen de bewegingsuitslag van het MTP1-gewricht in plantairflexie richting nog wat beperkt en pijnlijk is. De voetbalschoenen zijn aan de krappe kant, maar zijn dagelijkse schoenen zijn breed en geven minder last dan de voetbalschoenen.

Deze aandoening wordt  ‘zandteen’ genoemd, een bekende blessure in de sportwereld. Dit betekent, dat de bandjes rondom het MTP1-gewricht aangedaan zijn. Dit herstelt vanzelf met de nodige rust. Aangezien Teun toch graag wil voetballen stelt u voor nu direct een taping aan te leggen met sporttape, wat het gewricht (mechanisch) ondersteunt (zie foto 3).

Foto 3.
Sporttape ter ondersteuning van een zandteen.
Bron: MSP Opleidingen

Na 3 weken en enkele tapings later, zijn de klachten vrijwel verdwenen. Hij wil nu aan een meerdaagse wandeltocht gaan deelnemen. Nu kiest u voor de Kinesio- of Dynamic tape (zie foto 4 en 5), omdat de mechanische ondersteuning minder nodig is en deze tapings langer op de voet kunnen blijven zitten. Deze keuze voor een elastische taping is goed, omdat verbetering van de propriocepsis en de aansturing van het gewricht nu voorop staan.

Foto 4. 
Dynamic taping van het MTP1-gewricht.
Bron: MSP Opleidingen

Foto 5. 
Kinesio taping van het MTP1-gewricht.
Bron: MSP Opleidingen

Hij is erg tevreden en wil nog regelmatig een nieuwe taping, omdat dit hem veel vertrouwen geeft.

Tenslotte

Belangrijk is, dat de sport(zorg)masseur kennis heeft van de onderliggende theorie van tapen. Pas dan kan men gemotiveerd kiezen tussen de verschillende methoden van tapen.

Auteur

Margreet van Putten, arts/onderzoeker, docent.