Inleiding
Het nemen van koudwaterbaden is een methode die in de (top)sport geregeld ingezet wordt. Deze methode van ‘after cooling’ wordt vooral toegepast wanneer snel herstel vereist is (zie kader). Maar wat is eigenlijk het effect van koudwaterbaden? Hoe verhoudt dit effect zich tot andere vormen van herstel? En hoe kun je het zo effectief mogelijk inzetten?
Koudwaterbaden
Uit recente literatuur blijkt dat een koudwaterbad na inspanning ten opzichte van passief herstel mogelijk een klein positief effect heeft op verlate spierpijn, ofwel ‘delayed-onset muscle soreness’ (DOMS). Hoewel dit verschil in spierpijn niet erg groot is, namelijk ongeveer 5%, kan het wel degelijk van invloed zijn voor (top)sporters. De verschillen aan de top zijn immers klein. Het is echter niet helemaal uit te sluiten dat het hier gaat om een placebo-effect. Het gaat namelijk om de pijnperceptie van de sporter zelf en dat is natuurlijk wel een subjectieve maat.
De idee van het nemen van een koudwaterbad na inspanning is, dat het invloed heeft op bloeddruk, spiertemperatuur en ontstekingsreacties. Dat laatste kan gerelateerd zijn aan een verminderde DOMS. De exacte mechanismen die optreden bij koudwaterbaden zijn nog niet bekend, maar vermoed wordt dat vasoconstrictie als gevolg van een lagere temperatuur zorgt voor minder ontstekingsreacties in de spieren. Ook kan een lagere spiertemperatuur leiden tot minder metabole activiteit en daardoor minder secundaire spierschade.
Naast bovengenoemde mechanismen kan ook de waterdruk een rol spelen. Door een hogere druk van het water op het lichaam wordt vocht van tussen de structuren verplaatst naar de bloedvaten. Dit leidt tot minder zwellingen, mogelijk minder secundaire spierschade en een betere afvoer van afvalproducten.