Auteurs: Bessel van der Kolk
Jaar van publicatie: 2014
Aantal pagina’s: 576
Druk: 9e druk (2022)
Uitgever: Uitgeverij Mens!
ISBN: 9789463160315
Bestellen: klik hier
Over de auteur
Bessel van der Kolk is professor in de psychiatrie aan de medische faculteit van de universiteit van Boston en is verbonden aan het National Complex Trauma Treatment Netwerk. Hij is medeoprichter en directeur van Trauma Research Foundation. Bessel van der Kolk geeft les over de hele wereld, is een ervaren therapeut, een vooraanstaande onderzoeker en was in 2022 gast bij het tv-programma Zomergasten.
Inhoud
Het boek ‘Traumasporen’ is een dikke pil voor lezers die geïnteresseerd zijn in de mens. Masseurs zijn over het algemeen geïnteresseerd in de mens. Vanzelfsprekend in het lichaam van de mens met het complex van spieren, bindweefsel en de huid. Maar de masseur is vaak ook geïnteresseerd in de psyche en in emoties. Na een meegemaakt trauma, dat niet goed verwerkt wordt door de persoon in kwestie, laat dat trauma sporen achter in de hersenen en het zenuwstelsel. Dat blijkt uit de eerste hoofdstukken van ‘Traumasporen’ waarin auteur Bessel van der Kolk inzicht geeft in de hersenen van gezonde en getraumatiseerde mensen en praktijkvoorbeelden aanhaalt. Mensen met oorlogstrauma’s, trauma’s na verkeersongelukken en trauma’s door huishoudelijk geweld, verwaarlozing en verkrachting passeren de revue. Deze trauma’s resulteren vaak in complexe Posttraumatisch-stressstoornissen (PTSS) en dit heeft vergaande gevolgen voor zowel de hersenen als de rest van het lichaam.
Na ruim 100 pagina’s wordt steeds duidelijker dat een trauma ook lichamelijke sporen nalaat. Voor de masseur is dit inzicht van essentieel belang. Mensen met PTSS zijn namelijk minder goed in staat om te voelen en staan minder goed in verbinding met hun lichaam. Zo kan het zijn dat ze de massage op delen van hun lichaam slecht aanvoelen of ‘anders’ verwerken. Waar bij een niet-getraumatiseerd persoon een massage heerlijk ontspannend of herstellend kan aanvoelen kan dit bij een getraumatiseerd persoon pijnlijk aanvoelen of nare herinneringen oproepen. Dat wil niet zeggen dat massage niet effectief is bij mensen die met trauma te maken hebben gehad. Massage kan zeker effectief ingezet worden bij getraumatiseerde mensen. De connectie tussen lichaam en geest kan namelijk herstelt worden door de aanrakingen van de huid en het gevoel in de spieren.
In deel vijf van dit boek komt dan ook aan bod dat aanraking de natuurlijkste manier is om kalmer te worden en ons veilig te voelen. Dat kan een knuffel zijn, een arm om iemand heen of een massage. Bessel van der Kolk schrijft dat een veilig gevoel in je eigen lichaam essentieel is om te herstellen. Hij geeft mensen die getraumatiseerd zijn dan ook het advies om aan een vorm van lichaamswerk, zoals therapeutische massage, deel te nemen.
Werk je als masseur met cliënten of patiënten met PTSS dan is het belangrijk om de persoon in kwestie zich veilig te laten voelen. Praten over het trauma en een uitgebreide anamnese helpt daar meestal niet goed bij (zelfs niet door een psycholoog of psychiater blijkt later in het boek). Massage kan daarbij wel goed helpen, al zijn er ook andere opties zoals yoga, acupunctuur en EMDR. Keuzes maken in de positie (ruglig, buiklig, zit) voor de massage, bij welk lichaamsdeel je de massage start, hoe je iemand toedekt met bv. handdoeken en hoe je eerste aanraking gaat worden bepalen of iemand zich veilig of minder veilig voelt. Dit soort keuzes aan de start van een massage kunnen de hele massagesessie maken of kraken bij mensen met PTSS. Vanuit de aanraking tijdens een massage gaat een enorme kracht uit en dit is bepalend voor het verloop van de therapie en het herstel, zo blijkt uit het boek.
Naast massage (slechts enkel zinnen) schrijft Bessel van der Kolk uitgebreid over diverse andere effectieve therapeutische opties: EMDR, yoga, mindfulness, Internal Family Systems-therapie, neurofeedback, zang en theater. Er zijn diverse wegen naar herstel en het is aan de persoon die een trauma te verwerken heeft, in samenspraak met de psycholoog of psychiater, welke route er gekozen wordt en wanneer er een afslag genomen wordt.
Relevantie voor de massagepraktijk
Dit omvangrijke boek is een aanrader voor degene die veel wil lezen en leren over het herstel van de mens na overweldigende ervaringen. Voor masseurs die liever hun handen uit de mouwen steken in plaats van met hun neus in de boeken te zitten is dit boek van ruim 500 pagina’s (exclusief literatuurverwijzingen) minder sterk aan te raden. Aan cliënten en patiënten zouden wij het ook niet direct aanraden. Vanwege de soms heftige casussen die beschreven worden kan het mogelijk als overweldigend ervaren worden. Maar als de persoon met PTSS open staat om zich te verdiepen in dit onderwerp dan leest het als een compleet boek. De boodschappen uit het boek mogen duidelijk zijn voor iedereen. Posttraumatische-stressstoornissen zijn complex en komen veelvuldig voor. De impact op lichaam, brein en geest van de persoon is groot. Gelukkig zijn er wegen naar herstel en kan er met geduld gewerkt worden aan het verwerken van de trauma’s. Masseurs kunnen daar een handje aan bijdragen door op een veilige en vertrouwde manier massages aan te bieden. Door bewust te zijn van het feit dat veel mensen die aanhoudende of terugkerende lichamelijke klachten ervaren een trauma te verwerken hebben én dat de aanrakingen tijdens een massage invloed heeft op die traumaverwerking kunnen wij als masseurs mensen nog beter helpen.