Boekcategorie: voeding

Alledaags wonderlijk leven

Auteur: Jaap Wonders
Jaar van publicatie: 2022
Aantal pagina’s: 228
Druk: 1e druk
Uitgever: SMC Academy
ISBN: 9789090362311

Bestellen: klik hier

Over de auteur

Jaap Wonders is revalidatiewetenschapper, sportfysiotherapeut, manueel therapeut, leefstijltherapeut en docent en werkt bij SMC Rijnland Fysiotherapeuten. In zijn werk als fysiotherapeut integreert hij leefstijl tijdens de behandelingen, want leefstijl kan een herstelbelemmerende of herstelbevorderende factor zijn bij vele klachten en aandoeningen. Naast zijn werk in de praktijk doceert Jaap over diverse onderwerpen binnen het sportmedische domein. Denk daarbij aan scholingen over vliegwieltraining, neuromusculair trainen, peesblessures en triggerpointmassage, maar ook aan scholingen met leefstijl als onderwerp. Leefstijl voor spieren was zijn eerste e-learning die hij voor de SMC Academy heeft opgenomen en later volgde er e-learnings over de relaties tussen leefstijl en artrose en leefstijl en sport. Voor The Health Fundament geeft hij de tweedaagse scholingen ‘Leefstijlinterventies bij spier- en peesblessures’ en ‘Leefstijlinterventies bij chronische pijn’. Bij ViaPerspectief kun je de scholing ‘Voeding en pijn’ volgen, met Jaap Wonders als docent.

Jaap heeft een passie voor gezondheid en gezondheidsbevordering en dit is de reden geweest dat hij dit populairwetenschappelijke leefstijlboek heeft geschreven. Het zou goed zijn als het door jan en alleman gelezen wordt, maar het dient ook zeker als naslagwerk voor gezondheidsprofessionals. Wat dat betreft zijn de volgende twee aanbevelingen van gezondheidsprofessionals passend:

 

“Inspirerend boek, met humor geschreven, voor iedereen die meer wil weten over de verschillende aspecten van een gezonde leefstijl en meteen aan de slag wil om leefstijlveranderingen toe te passen. Zeer motiverend!” – Drs. Chris Otten – Huisarts en leefstijlprofessional

“Geweldig naslagwerk en een aanrader voor gezondheidsprofessionals.” – Jaco de Wolf – Fysiotherapeut, docent en ondernemer

 

Inhoud

In dit boek lees je over veel verschillende onderwerpen die met gezond leven te maken hebben. ‘Alledaags wonderlijk leven’ start met een kort hoofdstuk waarin auteur Jaap Wonders je aanspoort om aan de slag te gaan en hier introduceert hij de term ‘alledaags wonderlijk leven’. In het tweede hoofdstuk geeft hij uitleg over waarom hij dit boek geschreven heeft en waar hij zijn kennis vandaag gehaald heeft (namelijk uit een breed scala aan studies, ervaringen en wetenschappelijke literatuur). In dit hoofdstuk met als titel ‘Hollandse nuchterheid en Onhollandse positiviteit’ gaat het ook over positieve gezondheid en positieve psychologie en eigenlijk komt deze positieve benadering van het leven en gezondheid/psychologie in het hele boek terug. Hij benadrukt wel dat het leven ook mindere kanten kent en je “gelukkig ook ongelukkig mag zijn”.

In het derde hoofdstuk leer je om al in de ochtend ervoor te zorgen om vol energie en met een positieve blik de dag te starten. Jaap zet je in dit hoofdstuk aan het denken én aan het werk met diverse opdrachten en praktische tips waar je veel aan kunt hebben en die je ook kunt gebruiken om cliënten in de massagepraktijk te coachen.

In het vierde hoofdstuk neemt de auteur je mee in zijn ode aan de natuur en maakt daarbij steeds de koppeling naar hoe je de natuur kunt inzetten om een gezonde leefstijl na te streven en gelukkiger te worden. Ook in het vijfde hoofdstuk verrast hij de lezer (mij in ieder geval) met een boeiend en onderbouwd verhaal over hoe je het voor elkaar kunt krijgen om gezond 100+ te worden. Bijzonder hoogleraar Aukje Nauta (zelf auteur van het boek ‘Nooit meer doen alsof. Denk je schaamte om en maak het je kracht’ schrijft hier heel leuk over:

 

 

“Dit boek lezen – wat ik deels deed in een supergezond Terschellings duinpannetje, de auteur mag trots op me zijn – leidde tot een klein wondertje. Toen ik vervolgens over het strand liep, merkte ik dat ik er helemaal zen, mindful en gelukkig van was geworden. Als je net als ik sowieso al interesse hebt voor fysiek en mentaal welzijn, zal weliswaar niet alles wat je leest nieuw en verrassend voor je zijn, maar Jaap Wonders zet alles zo netjes, lekker leesbaar en wetenschappelijk onderbouwd op een rij, dat je daarna (weer) precies weet wat je te doen staat om lang, gelukkig en gezond te leven. Lees het daarom vooral in één ruk uit voor het optimale zen-gevoel, en gebruik het daarna als bijbeltje om, zodra een gezondheidsprobleem dreigt, weer even na te lezen wat je ook alweer kunt doen om lekker te slapen, of hoe je jezelf kunt motiveren om minstens een half uur, maar liever nog vier uur, per dag te bewegen.
Disclaimer: als je genoeg hebt van het leven, laat dit boek dan vooral links liggen, want anders wil je net als ik er alles aan doen om die 100+ te halen.” – Prof. dr. Aukje Nauta – Organisatiepsycholoog, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden vanwege opleidingsinstituut Sioo, auteur van ’Nooit meer doen alsof. Denk je schaamte om en maak het je kracht.’

De hoofdstukken die volgen kunnen niet ontbreken in een leefstijlboek en gaan over een gezonde leefstijl. Gezonde voeding is soms een heet hangijzer met alle meningen die je erover hoort, al de boeken die erover geschreven zijn en de soms tegenstrijdige studies die in de media voorbijkomen. Jaap blijft hier nuchter onder en maakt het simpel: gezond eten kun je zien op je bord dat je dagelijks vult en daarvan dient in ieder geval de helft vol met groente te liggen. Ben je benieuwd naar wat er op de andere helft hoort te liggen? Sla dan hoofdstuk 6 open. In dit voedingshoofdstuk bespreekt hij de gezondheidseffecten van voeding van Hollandse bodem, maar ook de voordelen van de mediterrane en Aziatische keuken en hoe je dit kunt combineren. Vervolgens leert hij je op leuke manieren hoe je jouw voedingspatroon kunt personaliseren. Aan het eind van dit hoofdstuk heeft hij genoeg over eten geschreven en gaat het over vasten en geestelijke voeding, wat ook weer veel kan doen voor je gezondheid. Na het hoofdstuk over de effecten van meer bewegen dan de beweegrichtlijnen ons voorschrijven, kruipt Jaap in zijn rol als fysiotherapeut en legt hij je uit waarom krachttraining (en geestelijke kracht) en het verbeteren van je houding (letterlijk en figuurlijk) aparte hoofdstukken hebben gekregen en belangrijk zijn in je (gezonde) leven.

Het boek vervolgt met een hoofdstuk over het immuunsysteem, zelfgenezend vermogen en praktische tips om deze twee systemen te ‘boosten’, zoals met de koude methodes, verschillende drankjes en hormese (het gegeven dat je lichaam zich positief zal aanpassen als er milde stress plaatsvindt). De positieve benadering in dit populairwetenschappelijke leefstijlboek komt sterk terug in de hoofdstukken ‘Stress als bondgenoot’ en ‘Pijn als vriend’, twee hoofdstukken die ik zeer boeiend vond en waar ik veel van geleerd heb.

Het een-na-laatste deel gaat over slapen, de effecten van goed slapen en allerlei praktische tips waar je de hele dag rekening mee kunt houden om je slaap te bevorderen. Het is knap hoe Jaap zich weerhoudt van het schrijven over de negatieve gevolgen van een ongezonde leefstijl. Zo weten we dat slecht slapen vergaande gevolgen heeft voor je gezondheid en dezelfde vlieger gaat op voor weinig bewegen, ongezonde voeding, een negatieve mindset en ga zo maar door. Als je hierover wilt lezen, dan kun je beter een ander boek gaan lezen, want Jaap blijft bij zijn belofte om leefstijl van de positieve en gezonde kant te bekijken. Zo word jij als lezer gemotiveerd om leefstijlveranderingen door te voeren en Jaap geeft terecht aan dat dit niet allemaal in één keer kan. Door een of twee kleine dingen te veranderen, kun je in een positieve spiraal terechtkomen. De praktische tips en gezondheidschallenges die in het boek beschreven staan kunnen je daarbij helpen.

Afsluitend geeft Jaap aan wat zijn dromen zijn en daagt hij je als lezer uit om na te denken over het leven. De volgende pakkende quote van sportarts Michael van der Werve zegt genoeg over dit boek:

“Vol praktische tips om je gezondheid dagelijks de goede kant op te bewegen” – Drs. Michael van der Werve – Sportarts Alrijne Ziekenhuis

 

Leefstijlboek alledaags wonderlijk leven cover

 

Relevantie voor de massagepraktijk

Na het lezen van dit boek kriebelt het om je leefstijl in ieder geval op een aantal punten te verbeteren. Je raakt enthousiast om deze kennis over te brengen aan anderen en daar ligt deels de kracht van dit boek! Voor masseurs is het dus ook een perfect naslagwerk om te gebruiken in de praktijk. Schaf dit boek aan om aan leefstijlbevordering van de client maar ook van jezelf te werken.

Jaap schrijft ook over het nut van massages als manier om stress te managen en mindful te werken. Deze zin staat letterlijk in het boek: “Breng daarom een bezoek aan de masseur als je last hebt van stressgerelateerde klachten.”

Het is dan ook niet voor niks dat het boek ‘Alledaags wonderlijk leven’ prachtige aanbevelingen heeft gekregen van een sportarts, huisarts, psycholoog en fysiotherapeut. Wij van Masseurs Netwerk Nederland kunnen daar aan toevoegen:

Dit vlot geschreven leefstijlboek verdient een plek in elke massagepraktijk. Een boek waar masseurs met veel gemak en plezier uit kunnen lezen en leren en aan hun cliënten kunnen adviseren.”

Boekcategorie: voeding

Das Magnesium Buch

Hier vind je binnenkort de recensie van het boek “Das Magnesium Buch” van Dr. Barbara Hendel. Dit is het standaardwerk dat zij heeft geschreven over magnesium.

 

Boekcategorie: voeding

Fit met voedingssupplementen

Hier vind je binnenkort de recensie van het boek: Fit met Voedingssupplementen.

 

Boekcategorie: voeding

Laat voeding je geneesmiddel zijn

De sleutel tot gezondheid, geluk en genezing

Laat voeding je geneesmiddel zijn. Dr. Paul Clayton, 2019. Paul Clayton Education, Oxford. 98 Pagina’s, inclusief verklarende woordenlijst en beknopte literatuurlijst.
(voor een meer uitgebreide versie van dit boek, raadpleeg Brandend Lijf van Dr. Paul Clayton)

Over de auteur

Dr. Paul Clayton studeerde medische farmacologie aan de Edingburgh University. Daarna was hij o.a. senior wetenschappelijk adviseur voor het Britse comité voor de veiligheid van geneesmiddelen (Committee on Safety of Medicines) en voorzitter van het Forum on Food & Health van de Engelse Royal Society of Medicine. Momenteel is hij fellow aan het Institute of Food, Brain & Behaviour in Oxford. Hij ontwerpt en coördineert (pre)klinische onderzoeken voor voedings- en farmacologische interventies en werkt hiervoor internationaal samen met artsen en onderzoekers van medische expertisecentra.

Daarnaast geeft hij regelmatig lezingen en presentaties op (inter)nationale conferenties over voeding en gezondheid, geeft hij les op universiteiten in Europa en heeft hij zitting in diverse adviesraden van bedrijven in de gezondheidszorg.

Inhoud

In hoofdstuk 1 behandelt de auteur het begrip ontsteking. Hij begint het hoofdstuk met een citaat uit Scientific Americain: “Ontstekingen zijn de achterliggende oorzaak van vrijwel alle chronische ziekten; reumatoïde artritis, de ziekte van Crohn, diabetes, depressies en hart- en vaatziekten, waar heel veel mensen aan overlijden”. 

Vervolgens gaat hij in op de verschillen tussen acute en chronische ontstekingen en legt de relatie tussen chronische ontstekingen met versnelde veroudering en degeneratieve ziekten. Hij geeft ons de hoop door lessen uit de geschiedenis dat chronische ontstekingen te voorkomen zijn, onder verwijzing naar de mid-victoriaanse tijd in het Engeland van de 19e eeuw.  Het voedingspatroon in deze tijd bestond in het bijzonder uit veel fruit, volkorengranen, vette vis en groenten. Clayton beschrijft de 5 basisfactoren van een ontsteking:

  1. te weinig omega 3 en te veel omega 6 in onze voeding
  2. te weinig groente en fruit eten
  3. de ontstekingsbevorderende bereidingswijze van onze voeding
  4. te veel eten en te weinig lichaamsbeweging (overgewicht en obesitas)
  5. vrije radicalen.

De effecten van ontstekingen in ons lichaam behandelt Clayton in hoofdstuk 2.  Hij behandelt  o.a. hartproblemen, stofwisselingsaandoeningen, hersenaandoeningen, stemmingsstoornissen, gewrichtsaandoeningen, darmproblemen en huidproblemen. In het algemeen adviseert hij stelselmatig een ontstekingsremmende levensstijl, een ontstekingsremmend voedingspatroon, regelmatig bewegen, stoppen met roken, matigen met alcohol en een gezond lichaamsgewicht.

In hoofdstuk 3 tenslotte geeft de auteur concrete aanbevelingen om ontstekingen te bestrijden aan de hand van een 7 stappenplan.

  • stap 1: zorg dat je voeding klopt

Eet vis die veel omega 3 bevat (bv. makreel, sardientjes), fruit (bv. frambozen en zwarte bessen) en groenten met een goede ontstekingsremmende werking (bv. broccoli, bieten, paddenstoelen). In een handige tabel geeft hij een overzicht van ontstekingsremmende voedingsmiddelen. Zijn advies is ook om minder suiker, zetmeelrijke producten, gegrild / gefrituurd of gerook voedsel te nuttigen.
De achterliggende argumentatie is dat een chronische ontsteking verloopt in 2 fasen. In de eerste fase is vooral een juiste omega 6:3 verhouding van belang en in de 2e fase een voldoende hoeveelheid polyfenolen. Vandaar dat beide typen voedingsmiddelen in ruime mate aanwezig dienen te zijn in een gezond, ontstekingsremmend dieet.

  • stap 2: slik een ontstekingsremmend supplement

Clayton stelt dat ons hedendaagse voedingspatroon, zelfs met suppletie van gangbare multivitamine preparaten onvoldoende is om chronische ontstekingen te voorkomen. Hij adviseert suppletie opgebouwd uit 2 “verdiepingen”:
– als fundament een suppletie bestaande uit een breed scala van fytonutriënten, inclusief lycopeen, alfa en bèta caroteen, luteïne, zeaxanthine, alle 8 soorten vitamine E en zowel in water en vet oplosbare polyfenolen;
– als “1e verdieping” een suppletie ter ondersteuning van ons aangeboren immuunsysteem, bestaande uit 1,3 / 1,6 bètaglucanen (ontleend aan bakkersgist) en cyanogenen (in bv. broccoli of appelzaadextract).

  • stap 3: meer beweging

De auteur adviseert 5x per week een half uur beweging met een inspanningsniveau waardoor je hartslag omhoog gaat. Hij waarschuwt voor te hard sporten, omdat dit kan leiden tot ontstekingen en te veel vrije radicalen.

  • stap 4: val af als dat nodig is

Hij adviseert rustig en geleidelijk op een passend lichaamsgewicht te komen en tijdens het afvallen een supplement met het gehele scala aan ontstekingsremmende bestanddelen te gebruiken.

  • stap 5: ondersteun je aangeboren immuunsysteem bij het bestrijden van infecties

Zoals Clayton al eerder aangaf, blijken de 1,3 / 1,6 bètaglucanen uitstekend te werken in het bestrijden van bacteriën en virussen. Een goed functionerend immuunsysteem voorkomt zo volgens de auteur dat er een chronische ontstekingsreactie ontstaat.

  • stap 6: stop met roken

Behalve dat Dr. Clayton stelt dat je moet stoppen met roken om chronische ontstekingen te beperken, adviseert hij ook dat je ervoor dient te zorgen om zo min mogelijk te worden blootgesteld aan luchtverontreiniging.

  • Stap 7: Beperk stress

Tenslotte adviseert de auteur in stap 7 om chronische stress zoveel mogelijk te verminderen, omdat ons lichaam hierdoor continue in de hoogste stand van paraatheid staat wat betreft ontstekingsreacties. Een goede tip van Clayton is eventueel het gebruik van gestandaardiseerd saffraanextract, waarvan is aangetoond dat het stress, angstigheid, neerslachtigheid en depressie vermindert en de slaap verbetert.

Relevantie voor de massagepraktijk

In de massagepraktijk speelt voorlichting en advisering een belangrijke rol. Zonder nu op de stoel van de diëtist, gewichtsconsulent of een andere voedingsdeskundige te gaan zitten, is het wel van belang voor de masseur om enige kennis te hebben over voeding en suppletie. Hiermee verkrijgt de masseur een dieper inzicht in de balans belasting – belastbaarheid van zijn cliënt en kan daarmee mogelijk gerichter behandelen en indien nodig doorverwijzen naar een voedingsdeskundige. De kennis die je als masseur opdoet over voeding en suppletie is natuurlijk ook prima voor de masseur zelf te gebruiken. De eigen gezondheid is juist voor de professionele masseur van groot belang. Hoe gezonder jij zelf bent, hoe gezonder en actiever je kunt zijn in je praktijk, alleen al door zelf minder ziek te zijn. Wellicht is gezonde voeding en suppletie de beste investering in jezelf om jouw massagepraktijk succesvol te doen laten zijn.

Boekcategorie: voeding

Gouden boekje voor de gezondheid

Het Gouden boekje voor de gezondheid. Alles over vitaminen, mineralen en voedingssupplementen.

Auteur: Dr. Gert Schuitemaker
Jaar van publicatie: 2015. Aantal pagina’s: 94. Druk: 14e druk. Uitgever: Ortho Communications & Science BV, Gendringen

Over de auteur

Dr. Gert Schuitemaker is opgeleid als doctor in de geneeskunde en apotheker. Sinds 1980 houdt hij zich al bezig met orthomoleculaire geneeskunde. Vanuit zijn diepe betrokkenheid en kennis over het belang van gezonde voeding, en een voldoende inname van mineralen- en vitaminen door de mens, heeft hij Ortho Communications & Science opgericht. Vanuit deze organisatie geeft hij boeken en tijdschriften (“Orthomoleculair magazine” en “Fit met voeding”) uit en organiseert hij congressen. Enkele bekende boeken van hem zijn o.a. “Gewrichten en voeding” en “Fit met voedingssupplementen”.

Inhoud

Na een korte uitleg over waarom extra vitamines en mineralen nodig zijn, gaat de auteur in op het thema “Gezond oud worden”. In een apart hoofdstuk bespreekt hij de functie en het grote belang van Vitamine C voor onze gezondheid. Schuitemaker beschrijft welke vitaminen en mineralen in een hoog gedoseerde basissuppletie aanwezig moeten zijn. Voor verschillende categorieën van de bevolking (o.a. tieners, studenten, sporters, vegetariërs en zwangere vrouwen) geeft hij handvatten voor een meer specifieke suppletie van mineralen en vitaminen. Het belang van en oplossingsrichtingen voor gezonde voeding en suppletie ter preventie van degeneratieve aandoeningen als diabetes, hart- en vaatziekten, reuma, dementie, osteoporose, komt uitgebreid aan de orde. Met het “Fit met voeding basissuppletieplan” heeft de lezer een handige checklist in handen, waarmee hij voeding en voedingssupplementen in het leven van alle dag goed onderbouwd en verantwoord kan inzetten.

Relevantie voor de massagepraktijk

Enige kennis over voeding en voedingssupplementen is van belang voor de professionele masseur / massagetherapeut. Zonder nu op de stoel van de voedingsdeskundige te gaan zitten, is het zinvol om in je adviesplan aandacht te besteden aan voeding en voedingssupplementen. Hiervoor heb je kwalitatief hoogstaande en goed onderbouwde informatie nodig van experts, zoals Dr. Schuitemaker, die zijn informatie baseert op de orthomoleculaire geneeskunde.
Het boekje geeft praktische handvatten voor jou en jouw klanten om een eerste stap te zetten met goede voeding en voedingssupplementen. Aandacht hiervoor sluit goed aan bij de steeds groeiende aandacht voor preventie en leefstijl. Masseurs netwerk Nederland geeft specifieke flyers uit over dit onderwerp, te downloaden in de webshop.

 

Boekcategorie: voeding

Gezond(er) worden en afvallen

RefleX natuurlijk (w)eten

Gezond(er) worden en afvallen

Auteur: Celien van Dalen
Jaar van publicatie: 2016. Aantal pagina’s: 177. Druk: 2e druk. 2018. Uitgever: Reflex-Zwolle

Over de auteur

Celien van Dalen is orthomoleculair voedingsspecialist en natuurgeneeskundig therapeut gevestigd in Zwolle. Het verbeteren van de kwaliteit van leven en het verbeteren van de gezondheid van haar klanten op een praktische, stapsgewijze manier, staat in haar handelen centraal. Vanuit een holistische visie biedt ze begeleiding bij bewustwordings- en groeiprocessen en ondersteuning bij lichamelijke en emotionele genezingsprocessen. Gezondheid en voeding hebben altijd haar bijzondere interesse gehad.

Inhoud

Het boek is eigenlijk een programma onderverdeeld in 2 fasen: fase 1 gezond(er) worden en afvallen en fase 2, de stabilisatiefase. Je kunt het programma zelfstandig volgen of samen met een van de coaches die Celien heeft opgeleid.

Na een korte inleiding over het programma legt de auteur in hoofdstuk 4 de uitgangspunten van het basisplan en de 2 fases uit. Je leest diverse bekende uitgangspunten als:

  • Groenten zijn het hoofdbestanddeel van de dagelijkse voeding
  • Aandacht voor koolhydraten, “koolhydraatbewust” eten
  • Geen toegevoegde suikers
  • Gebruik probiotica
  • Geen kant en klare maaltijden en pakjes / zakjes met smaakversterkers en kleurstoffen.

Het boek bevat voor fase 1 en fase 2 een voedingstabel van voedingsmiddelen die in de overeenkomstige fase gegeten kunnen worden. In fase 2 kan je zowel de voedingsmiddelen uit de tabel van fase 1 als van fase 2 gebruiken.

In hoofdstuk 5 krijgt de lezer de onderbouwing en achtergrondinformatie. Zo gaat de auteur o.a. in op  vragen als “Waarom glutenarm, koolhydraatbewust en lactosearm eten?, Wat zijn gezonde en lekkere vetten?, Hoe zit het met light producten?, Wat zijn mogelijke gevolgen van een verstoord zuur-base evenwicht?”.

De relatie tussen hormonen en voeding komt aan de orde in hoofdstuk 6. Van leptine is bijvoorbeeld bekend dat het ons honger- en verzadigingsgevoel regelt. Als dit mechanisme niet meer goed functioneert, zoals het geval kan zijn bij overgewicht, is het gevolg dat je de hele dag trek blijft houden!

Het belang van psychosociale factoren bij gezonder worden en afvallen vinden we in hoofdstuk 7. De auteur biedt verschillende handreikingen om vanuit een positieve mindset te werken aan je algemene gezondheid en een gezond lichaamsgewicht.

Het algemene deel van het boek wordt afgesloten met een hoofdstuk over de Chinese visie op gezondheid en overgewicht en de natuurgeneeskundige visie op gezondheid.

Het grootste deel van het boek (hoofdstukken 10 en 11) bestaan uit diverse recepten voor 5 weken van fase 1 en 2 van het programma. Per dag vind je een compleet receptenoverzicht voor het ontbijt, de lunch en het diner. Leuk is een beschrijving van diverse extra snacks in het weekend. De receptenindex is handig voor het overzicht.

In hoofdstuk 14 tenslotte vind je een overzicht van gebruikte bronnen en inspiratiedocumenten en websites. Dit kan wat uitgebreider en meer precies, zodat je als lezer de gepresenteerde informatie kunt terugvinden en toetsen. Een deel van de gepresenteerde bronnen is ook niet openbaar en voor een ieder beschikbaar.

Relevantie voor de massagepraktijk

Enige kennis over voeding en gezondheid is van belang voor de professionele masseur / massagetherapeut. In het bijzonder in je adviesplan kan je aandacht besteden aan voeding als belangrijke factor voor de gezondheid van jouw klanten. Het boek Reflex natuurlijk (w)eten is gemakkelijk leesbaar en geeft jou veel praktische handvatten om bij jouw klanten gezonde voeding op een praktische manier onder de aandacht te brengen. En wat goed is voor jouw klanten is natuurlijk ook goed voor jou als masseur! Het een en ander sluit goed aan bij de steeds groeiende aandacht voor preventie, leefstijl en gezondheid. Masseurs netwerk Nederland geeft specifieke flyers uit over dit onderwerp, zoals het Leefstijladvies Voeding en hart- en vaatziekten. Deze flyers kan je downloaden in de webshop.